Met het opleggen van meer en meer maatregelen verandert voor veel collega’s momenteel de werkbeleving. Werknemers kunnen mogelijk blootgesteld worden aan aantastingen van zowel de morele als fysieke integriteit, bijvoorbeeld bij het moeten conformeren aan nieuwe gedragsregels of het ondergaan van testen om dezelfde werkzaamheden als voorheen uit te mogen voeren. Omdat daaraan dan voorwaarden verbonden worden, is er sprake van opgelegd selectief beleid.

Niet bij alle werkgevers bestaat evenveel vrijheid in de keuze om zich hieraan te conformeren. Wanneer toegang tot werk en inkomen met intern of extern opgelegde restricties voorwaardelijk wordt gemaakt, is al snel sprake van mentale druk, drang of dwang. Veel werkgevers maken gebruik van de intrinsieke motivatie bij de werknemer om de functie naar behoren uit te voeren, omdat de belemmering hiervan de extrinsieke beloning mogelijk bedreigt. Niet conformeren wordt daarbij mogelijk een probleem voor de operationele bedrijfsvoering.

Het spanningsveld dat dit oplevert kan ervoor zorgen dat sommige collega’s met lood in de uniformschoenen naar het werk komen. Ook ervaren collega’s door verschillen in interpretatie van de huidige situatie meer onderscheid, polarisatie of zelfs een verminderd gevoel van vertrouwen of veiligheid. Ondanks een hoge mate van ‘vrijwilligheid’ bij sommige werkgevers, ontstaan op die wijze soms toch ongepaste, ongewenste of zelfs controversiële gesprekken met collega’s of (instructies van) leidinggevenden.

Ervaar jij een lastige situatie die betrekking heeft op deze mentale druk? Wordt het voor jou moeilijker om een positieve werkbeleving vol te houden? Merk je bij jezelf een verminderde of veranderde energie op bij iedere meter die je dichterbij het bemanningencentrum komt? Maak daar gerust melding van bij je leidinggevende, vakbond en/of vertrouwenspersoon. Ook het Luchtvaartcollectief verzamelt graag, indien gewenst anoniem, meldingen van deze ervaren druk, dwang of simpelweg het ‘lood in de schoenen’.

Je kunt ons bereiken op melding@luchtvaartcollectief.nl 

Één van onze vrijwilligers zal je, indien gewenst, op korte termijn proberen te antwoorden of te woord te staan.

KLM vraagt met de aanvraag van een zogenaamde ‘reisrestrictie’ indirect aan werknemers om vrijwillig aan te geven of ze al dan niet (volledig) covid-gevaccineerd zijn. Hiermee krijgen werknemers een restrictie en ontvangen ze een aangepaste indeling.

Het vermeende doel is om op voorhand de inplanbaarheid van werknemers te kennen. Dat is geen gezondheids- of beschermingsdoel, maar een doel in het kader van inroosteren en op zichzelf staand logisch, om bedrijfseconomische redenen. Individuele gegevens kunnen vanuit het perspectief van KLM nodig geacht worden om bijvoorbeeld efficiënt roosters te maken.

Het staat KLM echter niet vrij om deze gezondheidsgegevens op individueel niveau te registreren, wanneer dit herleidbaar is tot de individuele werknemer. Bijvoorbeeld of een persoon niet of wél gevaccineerd is, is een persoonsgegeven omtrent iemands medische status zoals bedoeld in de AVG. Verwerking van deze gezondheidsgegevens door de werkgever is verboden, tenzij er een uitdrukkelijke grondslag is voor de verwerking. Die wettelijke grondslag bestaat momenteel niet.

Kennis nemen van deze specifieke medische status van een werknemer en hem of haar op die gronden een aangepaste indeling opdragen, is in deze niet legitiem. Wel kan de werkgever een vaccinatiestatus als ‘onbekend’ beschouwen en uit oogpunt van inplanbaarheid, de daartoe behorende groep bijvoorbeeld op een ander of specifiek deel van haar netwerk of taken inzetten. Dit resulteert uiteindelijk in een gelijkluidende situatie, daarbij rechtdoend aan de bescherming van een persoonlijk medisch gegeven.

Ook zou KLM in het kader van subsidiariteit en proportionaliteit, analoog aan andere maatschappijen, per divisie met een ‘vrijwilligerslijst’ kunnen werken om met die specifieke groep enkel de bestemmingen aan te vliegen waarop beleidsmatig een (nog) geldige vaccinatiestatus gewenst is.

We zien bij KLM een toename van het aantal berichten van collega’s die, wanneer zij zich niet hebben aangemeld bij KHS, door Crew Control en hun MCC/CP met (zachte) dwang worden geadviseerd om zich toch maar te registreren. De reden voor het niet willen aanmelden bij KHS heeft te maken met de wijze waarop deze registratie momenteel plaatsvindt. Waar het in het kort om gaat is dat, gelet op de huidige privacy wet- en regelgeving, de medische gegevens in dit proces (nog) niet afdoende worden geborgd. 

Daarom hebben we een schriftelijke reactie (bijgevoegd onder deze tekst) geformuleerd die als leidraad gebruikt kan worden, in het geval dat deze situatie zich bij jou zou voordoen en als (antwoord)mail naar jouw leidinggevende kan worden verzonden. Uiteraard kun je ook in je eigen bewoordingen een mail met dezelfde strekking opstellen. We adviseren je de vakbonden en GC’s in cc mee te nemen.

Een eventuele reactie van jouw leidinggevende op deze door jou verzonden mail, kun je ook sturen naar het meldpunt van het Luchtvaartcollectief: melding@luchtvaartcollectief.nl

Mocht je andere informatie hebben die betrekking heeft op de wijze waarop wordt omgegaan met jouw privacy en/of medische gegevens, laat het ons weten.

Beste …,

Hierbij wil ik u laten weten dat ik nog geen gebruik heb gemaakt van de mogelijkheid om vrijwillig een melding te doen bij KHS. Aangezien bij een melding via de KHS-portal de mogelijkheid van het aangeven van ‘vaccinatiestatus onbekend’ ontbreekt, heeft het er alle schijn van dat nog niet voldaan wordt aan de wettelijke verplichting op het bewaren van het medisch geheim. 
Wanneer de mogelijkheid tot melding van ‘vaccinatiestatus onbekend’ aan de portal wordt toegevoegd, kan ik voldoen aan een verzoek tot melding.
Voor nu verzoek ik u mijn vaccinatiestatus als ‘status onbekend’ te beschouwen. 

Met vriendelijke groet,

…